VÌ SAO CHÚNG TA DỄ DÀNG NHÌN THẤY LỖI LẦM CỦA NGƯỜI KHÁC
Tùy theo duyên nghiệp, mỗi chúng ta sẽ nhìn thấy sự vật theo cách rất khác nhau: mắt của người bị bệnh vàng da sẽ khiến họ nhìn ra mọi thứ đều màu vàng; nếu hai mắt to nhỏ khác nhau sẽ khiến bạn có thể nhìn một vật thành hai; bệnh đục thủy tinh thể khiến bạn thấy mọi thứ trở nên mờ và tối. Cũng như vậy, khi tâm đầy tiêu cực chấp trước, bạn sẽ nhìn thấy lỗi ở mọi nơi, nhưng với tâm từ bi, quan kiến của bạn cũng sẽ cởi mở tích cực hơn.
Lấy thí dụ một người câu cá. Ông ta có thể thích thú và rất quan tâm tới các dụng cụ câu cá và cách câu bắt cá. Cũng như vậy đối với những kẻ trộm, những tên đồ tể hay kẻ sát nhân, ai cũng sẽ quan tâm và thích thú với những gì họ nhìn thấy. Tương tự, các hành giả tâm linh, chính trị gia, nhà khoa học, kỹ sư, bác sỹ và nhà thiên văn… ai cũng sẽ đề cao chủ đề mà họ hiểu rõ và sẽ không mấy quan tâm tới những lĩnh vực khác. Thậm chí có những người còn chê bai, chỉ trích những kiến thức thuộc phạm trù khác. Ví dụ những tín đồ tôn giáo chê trách chính trị gia và các chính trị gia phê phán tín đồ tôn giáo; rồi tôn giáo lại bài trừ khoa học và khoa học chê bai tôn giáo; các bác sỹ chỉ trích những nhà thiên văn và các nhà thiên văn phê phán các bác sỹ.
Hầu hết các hành giả tâm linh thường phê phán các hoạt động nghệ thuật và không mấy quan tâm tới phạm trù này. Thế nhưng mọi lĩnh vực khoa học đều là kiến thức và chẳng có lý do gì để chê trách nghệ thuật. Chúng ta thường không quen với cái mới, với những điều đặc biệt và khác lạ. Do vậy, nếu có thể dùng trí thông minh để nhìn nhận sự vật dưới một góc độ khác, thì việc không thể nhìn ra những phẩm chất nơi người khác chính là lỗi của bạn. Càng nhiều khuyết điểm bao nhiêu thì bạn sẽ càng nhìn thấy nhiều khiếm khuyết của người khác bấy nhiêu.
Khi giảm bớt sai lầm, bạn sẽ bắt đầu nhìn thấy những phẩm chất của mọi người và sẽ quan tâm tới phẩm chất nhiều hơn. Vì vậy, tôi không muốn mình nằm trong số những người thích chê bai người khác, tôi bắt đầu xa lánh họ. Thí dụ, nếu bạn có gương mặt xinh đẹp, khi soi gương bạn cũng sẽ thấy khuôn mặt xinh đẹp chứ không phải xấu xí. Nếu mặt bạn xấu xí với nhiều vết rỗ, nhìn vào gương bạn cũng sẽ thấy như vậy. Tương tự như vậy - ngay khi ý nghĩ chê bai kể lỗi người khác vừa khởi, nếu bạn có thể nghĩ được rằng lỗi lầm bạn nhìn thấy nơi người khác chính là sự phản chiếu lỗi lầm của bản thân, tâm bạn trở nên thư giãn, và bạn sẽ có cơ hội trưởng dưỡng những phẩm chất nhờ việc nhìn thấy lỗi nơi người khác. Vì lý do này, khi bạn nhìn thấy người khác mắc lỗi, nếu bạn có thể xả bỏ tư tưởng kể lỗi này ra, thì những phẩm chất trí tuệ, đạo đức và từ bi, cùng nhiều phẩm chất tâm linh cũng như thế gian khác, sẽ phát triển trong bạn. Cha mẹ tôi cũng như các bậc thượng sư vẫn thường khuyên nhủ tôi như vậy.
(Trích ấn phẩm “Tự truyện Pháp ký” ~ Drukpa Việt Nam biện dịch và phát hành )
